معرفی انواع تابلو برق

احتمالاً پیش آمده که وقتی وارد ساختمان یا شرکت و مکان های صنعتی بزرگ مثل کارخانجات و فرودگاه ها و … شده اید، محفظه هایی را دیده اید که تجهیزات الکتریکی و لوازم برقی درون آن تعبیه شده است.

این محفظه ها را تابلو برق می نامند. هدف از ساخت این تابلوها، سیم کشی و نصب تجهیزات الکتریکی مثل فیوزها، کلیدها، کنترلرها، قطع کننده ها، ترانسفورماتورهای جریان پتانسیل و نمایشگرهای مختلف است.

تابلو برق ها متشکل از اجزای مهمی نظیر بدنه، کلیدها، مقره، شینه (هادی ها)، دستگاه های حفاظتی و اندازه گیری، سیم ارت و سیم اینترلاک است. تابلوهای برق انواع متفاوتی دارند که در زیر به معرفی و شرح هر یک از آنها میپردازیم.

انواع تابلو برق از لحاظ سطح ولتاژ

• تابلوهای فشار ضعيف (LV) تا ۱۰۰۰ وات

این تابلوها در سطح ولتاژ کمتر از 1000 وات قرار دارند. درواقع تابلوی فشار ضعيف ترکيبی از يک يا چند وسيله قطع و وصل همراه با تجهيزات کنترلی، اندازه ‌گیری، نشانگر، حفاظت، تنظیم‌ کننده و … بوده که کليه اتصالات ازجمله اتصالات الکتريکی و مکانيکی داخلی و قطعات ساختمانی را شامل میشود.

ولتاژ نامی تابلوهای فشار ضعيف معمولاً تا 690 وات و ولتاژ سرويس تا 400 وات است. تابلوهای فشار ضعیف خود به چند نوع تابلو دیواری، تابلو ایستاده ثابت و تابلو ایستاده کشویی تولید میشود.

مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : قیمت تابلو برق

• تابلو برق فشار متوسط

تابلوهای فشار متوسط معمولاً در سطح ولتاژ 1 تا 36 کیلو ولت قرار دارند و به صورت چند سلولی مونتاژ می شوند. تجهیزات داخل این تابلوها شامل انواع کلیدهای قدرت یا دژنکتور، ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان و ولتاژ، کلیدهای جدا کننده زمین، کنتاکتورهای فشار متوسط، رله، باس بار، لوازم و تجهیزات کنترلی است.

• تابلوهای فشارقوی با ولتاژ بالای ۳۶۰۰۰ وات

سیستم برقی که در ولتاژ بالای ۳۶ کیلو ولت کار کند را به ‌عنوان تابلو برق ولتاژ بالا میشناسند. به علت ولتاژ بالا، قوس تولید شده حین کلید زنی نیز خیلی بالا است، بنابراین باید ملاحظات مخصوصی هنگام طراحی تابلو برق ولتاژ بالا در نظر گرفته شود.

انواع تابلو برق از نظر محل نصب آن

۱) تابلو برق بیرونی (OUTDOOR)

این تابلوها در فضای باز و بروی دیوار نصب میشوند. علاوه بر وظایف تابلوهای درونی، باید از تجهیزات در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﺎﺻی نیز دارند.

از مشخصه های این تابلوها میتوان به مواردی چون ضخامت ورقه بدنه که حداقل 2 میلی متر بوده، ابعاد آنها (حداکثر ارتفاع 120 سانتی متر، عرض بر حسب نیاز و عمق آنها 40 سانتی متر)، درب دسترسی آنها از جلو ساخته و درزها به طور کامل آب بندی شده، همچنین درب مجهز به قفل است، اشاره نمود.

مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : تابلو برق ایستاده

۲) تابلو برق داخلی (Indoor)

این تابلوها در فضاهای بسته مانند داخل سالن ها و یا سوله ها به صورت توکار داخل دیوار نصب میگردند و فقط درب آنها مشخص است. وظیفه این تابلوها نگهداری از تجهیزات در محل نصب شده و حفاظت از آنها در برابر برخوردهای ناخواسته است.

اجزای تشکیل‌دهنده تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی، قلب تپنده سیستم‌های توزیع برق هستند. این تابلوها وظیفه کنترل، حفاظت و توزیع انرژی الکتریکی با ولتاژ بالا را بر عهده دارند. هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده این تابلوها نقش مهمی در عملکرد صحیح و ایمن سیستم ایفا می‌کنند.

اجزای اصلی تابلو برق فشار قوی

• شینه‌ها (Busbar): هادی‌های مسی یا آلومینیومی با سطح مقطع بالا هستند که جریان الکتریکی را در داخل تابلو توزیع می‌کنند. انواع مختلفی دارند مانند شینه‌های یک طرفه، دو طرفه و حلقوی. جنس و ابعاد شینه‌ها بر اساس ظرفیت جریان و ولتاژ تابلو انتخاب می‌شود.
• کلیدهای قدرت (Circuit Breaker): برای قطع و وصل جریان در شرایط عادی و خطا استفاده می‌شوند. انواع مختلفی دارند مانند کلیدهای روغنی، هوایی، خلأ و گاز SF6. وظیفه حفاظت از تجهیزات پایین دست و شبکه را بر عهده دارند.
• ترانسفورماتورهای جریان و ولتاژ:
  • ترانسفورماتور جریان: جریان زیاد را به جریان کم تبدیل می‌کند تا به تجهیزات اندازه‌گیری و حفاظتی متصل شود.
  • ترانسفورماتور ولتاژ: ولتاژ بالا را به ولتاژ پایین تبدیل می‌کند تا به تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل متصل شود.
• رله‌های حفاظتی: برای تشخیص انواع خطاهای مختلف مانند اتصال کوتاه، اضافه بار، زمین شدن و … استفاده می‌شوند. پس از تشخیص خطا، به کلید قدرت فرمان قطع می‌دهند.
• وسایل اندازه‌گیری: آمپر متر، ولت متر، فرکانس متر و … برای اندازه‌گیری پارامترهای الکتریکی شبکه استفاده می‌شوند.
• وسایل فرمان و کنترل: برای کنترل و مانیتورینگ تابلو برق استفاده می‌شوند. شامل کلیدهای فرمان، کنتاکتورها، رله‌های کمکی و … هستند.
• کابل‌ها: برای اتصال تجهیزات مختلف به یکدیگر و به شبکه خارجی استفاده می‌شوند. جنس و سطح مقطع کابل‌ها بر اساس جریان و ولتاژ انتخاب می‌شود.
• بدنه تابلو: از جنس فلزی و عایق ساخته شده و وظیفه حفاظت از تجهیزات داخلی و پرسنل را بر عهده دارد. باید دارای درجه حفاظت مناسب در برابر نفوذ آب و گرد و غبار باشد.

سایر اجزای جانبی

• باتری: برای تأمین انرژی تجهیزات کنترلی و حفاظتی در زمان قطع برق استفاده می‌شود.
• شارژر باتری: برای شارژ باتری استفاده می‌شود.
• سیستم زمین: برای ایمنی پرسنل و تجهیزات استفاده می‌شود.
• تابلوهای کنترل: برای کنترل از راه دور و مانیتورینگ تابلو برق استفاده می‌شوند.

عملکرد کلی تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی با دریافت انرژی الکتریکی از شبکه تغذیه، آن را به ولتاژ و جریان مناسب تبدیل کرده و به قسمت‌های مختلف شبکه توزیع می‌کند. همچنین این تابلوها از شبکه در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار و … محافظت می‌کنند.

انواع تابلوها از نظر شکل ظاهری

تابلو‌های فیکس (Fix)؛ که خود این تابلوها به چهار نوع زیر تقسیم میشوند:

تابلو‌های ایستاده چند منظوره (Multi-Purpose)؛ این تابلوهای چند منظوره به حالت ایستاده قرار میگیرند و درون آن ‌ها انواع ابزارهای کنترل، قدرت و پنوماتیک را نصب میکنند.

 تابلو‌های دیواری (Wall Mounting) تابلو‌های دیواری فیکس، که خود از دو نوع تابلو‌های روکار (On Surface) و تابلو‌های توکار (Flush Mounting) تشکیل شده اند.

تابلو‌های Rack؛ این تابلوها به شکل قفسه بوده و معمولا بر روی آن ‌ها بخش‌ های اندازه ‌گیری، الکترونیکی، کنترل و مخابراتی را نصب میکنند.

تابلو‌های Swing؛ تابلوهای سویینگ همان تابلوهای رک هستند با این تفاوت که دارای یک درب متحرک بوده که مزیت دسترسی به تجهیزان پشتی آن را فراهم می ‌کند، اما این مدل گران قیمت تر و دارای درب شیشه‌ ای است.

تابلو‌های کشویی Withdraw able که خود دارای دو مدل تابلو است:

تابلو‌های کنترل موتور‌ها MCC؛ این نوع از تابلوهای برق کشویی برای کنترل موتورها کاربرد دارند و به دلیل مزیت کشویی بودن، گران قیمت هستند.

تابلو‌های مرکز قدرت؛ که نوعی تابلوی توزیع هستند و دارای کلیدهای هوایی که معمولا بعد از پست اصلی استفاده میشوند. این تابلوها می‌توانند چند تابلوی MCC را تغذیه کرده و بنابراین برای تغذیه تابلوهای MCC نیز از آنها بهره میبرند.

مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک :تابلو برق دیواری روکار

تابلو‌های مدولار یا Modular

این تابلوها نوع پیشرفته تابلو‌های فیکس ایستاده بوده که هر فیدر در آن به شکل یک مدول نصب شده و با استفاده از یک صفحه فلزی از فیدر بالایی و فیدر پایینی خود جدا میشوند. این نوع تابلو از نظر میزان دسترسی به سر کابل به دو نوع دسترسی از پشت و دسترسی از جلو تقسیم میشوند.

انواع تابلو برق از نظر ساختار

• تابلوهای METAL ENCLOSED

این تابلوها دارای محفظۀ تمام بسته فلزی بوده و تمام تجهیزات الکتریکی اعم از کلیدها، ترانس های جریان و ولتاژ، لوازم اندازه گیری، شینه ها و … در داخل آن نصب می شود.

• تابلوهای METAL CLAD

نوعی از تابلوهای METAL ENCLOSED بوده که در آنها، محفظه های مختلف از یکدیگر به صورت تفکیک شده هستند. که این کار باعث می شود تا اگر خطایی در یکی از محفظه ها اتفاق افتد، این خطا به محفظه های دیگر منتقل نشده و سایر محفظه ها نیز تحت تأثیر آن آسیب ندیده و محفوظ بمانند.

انواع تابلو برق از نظر ایستایی

ایستاده (Self Standing / Free Standing) که این نوع تابلوها بدون نیاز به تکیه ‌گاه، می ‌توانند ایستاده قرار گیرند.

دیواری (Wall Mounted) که روی دیوار نصب شده و براساس اینکه در کجای دیوار نصب شوند به انواع روکار،Surface Mounted و توکار، Flush Mounted یا Recessed Mounted تقسیم می ‌شوند.

مطالعه مقاله روش های نگهداری از تابلو برق های صنعتی از سایت ایران پارس الکتریک

در نهایت

امیدواریم مطلب ارائه شده در رابطه با تابلو برق و انواع آن علاوه بر قابل فهم بودن، کاربردی نیز بوده باشد و بتواند کمکی به شما همراهان گرامی در جهت بالا رفتن سطح اطلاعاتتان کرده باشد. همچنین مایه خرسندی است که شما نیز اگر نظر و پیشنهادی در رابطه با این محتوا دارید در قسمت کامنت ها با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.