در بیانی ساده تابلو برق ها را به عنوان سیستم هایی برای کلیدزنی، کنترل و حفاظت مدارهای الکتریکی و انواع مختلف تجهیزات الکتریکی که در آنها بکار می رود، میشناسند. نقش اصلی تابلو برق ها، گرفتن و توزیع انرژی الکتریکی (برق) بین قسمت های مدارات ساختمان است و به همین منظور طراحی و ساخت این تابلوها باید طوری باشد که در درجه اول کنترل جریان درستی داشته باشد و در مرحله بعد باید از حفاظت الکتریکی مناسبی برخوردار باشد. از تابلو برق ها در بسیاری از مکان ها و پروژه ها نظیر کارخانجات، کارگاه های صنعتی، مجتمع های بزرگ و … بهره میبرند. از نظر نوع ولتاژ نیز به سه دسته تابلو برق فشار ضعیف، تابلو برق فشار قوی و تابلو برق فشار متوسط تقسیم میشوند. در ادامه قرار است دو نوع تابلو برق فشار ضعیف و قوی را مورد بررسی قرار داده و در پایان با مطالعه این مطلب به تفاوت های موجود بین آنها پی ببرید.
تابلو برق فشار قوی چیست؟ و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
ژنراتورهایی با قدرت بالای 1000 ولت را فشار قوی گویند که برای تامین برق مورد نیاز آن، از تابلو برق فشار قوی استفاده میکنند. استفاده از این تابلوها در صنایع بزرگ بسیار مهم بوده چرا که علاوه بر کمک به کنترل ژنراتور، عمر و دوام آن را نیز افزایش میدهد. از اصلی ترین اِلِمان های تابلو برق فشار قوی، مدارشکن ولتاژ بالا بوده و اینکه باید ویژگی های منحصر به فردی برای عملکرد ایمن داشته باشند. بنابراین در تابلو برق های فشار قوی از تجهیزاتی مانند مدارشکن های روغنی، هوایی و گاز SF۶ استفاده میکنند که هر کدام باید از کیفیت و استاندارد لازم بهره مند بوده تا از وقوع هر حادثه ای جلوگیری شود.
مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : ساخت تابلو برق
تجهیزات اصلی تابلو برق فشار قوی عبارتند از:
کابل ها؛ که از نوع EPR یا XLPE هستند.
کلید عایق؛ هدف استفاده از این کلیدها، امکان تعمیر و نگهداری تابلو است. همچنین باید قابلیت تحمل جریان اتصال کوتاه برای مدت زمان حدودا یک ثانیه را داشته باشند.
باس بار‌ها یا شینه های داخلی؛ جنس شان عموما از مس یا آلومینیوم بوده و در هر فاز می تواند تعدادی سیم یا کابل را به خودش متصل کند.
کلید قطع بار؛ این کلید در دو نوع دستی و اتوماتیک مورد استفاده قرار میگیرد. به خاطر داشته باشید که این کلید از هیچ نوع حفاظتی برخوردار نبوده و معمولا توانایی قطع و وصل ماکزیمم ۶۰۰ مرتبه در هر ساعت را دارد.
بریکر‌ها؛ تنها بخشی که از آن برای انجام عملیاتی مانند قطع کردن، کنترل و حفاظت به صورت همزمان استفاده میشود. همچنین میتوان برای استفاده از ویژگی هایی چون تشخیص نشت جریان به زمین یا کنترل از راه دور و … با اضافه کردن کارت ها یا ماژول های مخصوص به این بریکر، قابلیت های آن را افزایش داد.
کنتاکتور‌ها؛ دستگاه هایی ساده هستند که جهت بستن و بازکردن های متعدد در تابلوها تعبیه می شوند و عموما با شستی های on و off کار میکنند. دارای کنتاکت های کمکی نرمال بسته (N.C.) و نرمال باز (N.O.)بوده و برای کاربردهایی مانند استارت موتور و تغییر خازن ها استفاده میشوند.
مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : تابلو برق پلی کربنات
فیوزها؛ عموما برای کاربردهای فشار قوی که نیاز به حفاظت در سطح بالایی دارند از ترکیب فیوز‌های HRC یا ظرفیت قطع بالا و کلیدهای اضافه بار (over load switches) استفاده میشود.
تجهیزات مناسب جهت اندازه گیری؛ در تابلو برق ها یک سری پارامتر‌هایی مانند ولتاژ فاز و خط، جریان خط در هر فاز، توان کل و ضریب توان وجود دارد که باید اندازه گیری شوند.
تجهیزات حفاظت جریانات بالا گذرا؛ تابلوهای جدید فشار قوی به ویژگی هایی مثل حفاظت های اضافه ولتاژ موجی نیز مجهز شده اند که می توانند اجزای سیستم فشار قوی را در برابر اثرات اضافه ولتاژهای گذرا حفاظت کنند.
آشنایی با تابلو برق فشار ضعیف و انواع آن
تابلو برق های فشار ضعیف از انواع رایج و پرکاربرد تابلوهای صنعتی بوده که ولتاژ آن ها تا محدوده 1000 ولت است. داخل کابین این تابلو قطعات مختلفی شامل انواع سوئیچ ها، کلید ها، رله ها و غیره تعبیه شده است. هر کدام از این قطعات مانند بخشی از یک سیستم بسیار منظم عمل کرده و وظیفه خاصی را بر عهده دارند.
تابلو برق های فشار ضعیف اغلب در ایستگاه های برق، مبدل، ساختمان های تجاری، پالایشگاه ها و کارخانه ها مورد استفاده قرار میگیرد. از انواع این تابلوها نیز میتوان تابلوهای ایستاده، تابلوهای رک، تابلوهای رومیزی و تابلوهای دیواری را نام برد.
مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : تابلو برق سیواکن
تابلو برق های فشار ضعیف از چه اجزایی تشکیل شده اند؟
تابلو برق های فشار ضعیف متشکل از تجهیزات زیر بوده و هر شخصی که بخواهد اقدام به ساخت این نوع تابلو برق کند باید با اجزای آن و کاربرد و ویژگیشان آشنایی داشته باشد.
انواع فیوزها در تابلو برق
از مهمترین تجهیزات تابلوها به شمار میروند و معمولا زمانی به کار گرفته میشوند که جریان برق بیش از حد مجاز باشد، در این حال جریان مدار را قطع می کنند. در حقیقت فیوزها؛ رشته سیم هایی هستند که در مواجهه با اضافه بار می شکنند یا ذوب می شوند. استفاده از این تجهیزات در تمام تابلو های برق ضروری است.
کلید اتوماتیک MCB
این کلیدها نیز همانند فیوزها، زمانی که شبکه با بار اضافه روبرو شود، اقدام به قطع برق می نماید. نکته ی تمایزدهنده کلیدهای ام سی بی با فیوزها در حساسیت بالای آنها نسبت به فیوزها است. از طرفی استفاده از کلیدهای ام سی بی نسبت به فیوزها قابل اعتماد تر بوده چرا که عملکردی حرارتی یا مغناطیسی – حرارتی دارند.
کنتاکتور
نوعی عامل قطعی و اتصال مدار فرمان، از راه دور بوده که وظیفه آن قطع و وصل تمام دستگاه های تک فاز و سه فازه و وسایل برقی موجود در صنعت است.
کنترل فاز سه فاز دیجیتال
وظیفه ی این تجهیز، حفاظت از الکتروموتورها در تابلو برق فشار ضعیف است.
بی متال های تک فاز و سه فاز
از این تجهیزات در تابلوهای برق به عنوان یک سیستم حفاظتی برای موتورهای سه فاز در برابر بار اضافی که ولتاژ کمی دارند، استفاده میشود. معمولا متشکل از دو فلز که جنس های مختلفی دارند، هستند و زمانی که در مدار گرمای زیادی رخ دهد، یکی از فلز ها بیشتر از دیگری خم شده و منجر به قطع جریان برق در تابلوهای برق می گردد.
مشاهده دیگر محصولات ایران پارس الکتریک : تابلو برق خازنی
کلیدهای MPCB
این کلیدها، نوع خاصی از قطعه های الکترونیکی محسوب میشوند. در دو نوع حفاظت در برابر خطا (مغناطیسی) و حفاظت در برابر اضافه بار (الکترونیکی) از آنها بهره میبرند و اینکه در هر تابلویِ برقی نقشی متفاوت را ایفا میکنند. همچنین منبع الکتریسیته ایمنی برای موتور نیز فراهم می کنند که برخی از این منبع ها را می توانیم حفاظت در برابر اضافه بار، نمایش هشدار خطا، اتصال خودکار مجددا، حفاظت در برابر عدم تعادل فازها و یا افت فازها و… بیان کنیم.
شستی دوبل
این شستی ها وظیفه یشان، راه اندازی و قطع کردن جریان برق موتور است. به عبارتی هم عمل اتصال برق و هم عمل قطع برق را انجام میدهند.
لیمیت سوئیچ
لیمیت سوئیچ نوعی قفل ایمنی بوده که برای کنترل سیستم انواع دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
میکرو سوئیچ
میکرو سوئیچ؛ کلیدی که از آن برای قطع و وصل کردن جریان برق در مدارهای الکتریکی استفاده می شود.
تایمرها
وظیفه ی آنها کنترل مدارها است. لذا در تابلو برق های صنعتی برای زمان سنجی یک عمل خاص یا تنظیم زمان بین عملکردهای مدارهای فرمان از تایمرها استفاده می شود.
محافظ ولتاژ
وظیفه ی محافظ ولتاژ منحرف کردن برق اضافی در زمان افزایش ولتاژ برق و انتقال آن به زمین توسط سیم اتصال به زمین است.
فلوتر الکترونیکی
وظیفه این تجهیز جلوگیری از خشک کارکردن موتور است و همواره سطح مایع داخل موتورها را نیز کنترل می کند.
انواع سنسورها
انواع مختلفی از سنسورها نظیر سنسورهای حرارتی، رطوبت، فشار و … در تابلو برق های فشار ضعیف به کار می روند که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. همچنین این سنسورها انواع مختلفی مانند سنسورهای القایی، سنسورهای خازنی، سنسورهای نوری و … را نیز دارا هستند.
مطالعه مقاله معرفی انواع تابلو برق از سایت ایران پارس الکتریک
نتیجه گیری
به طور کلی باید گفت که تابلو برق ها محفظه هایی اغلب با طراحی به صورت فلزی هستند که وظیفه ی آنها ایجاد فضای مناسب برای استقرار و مراقبت از تجهیزات برقی است. بنابراین بهتر است افرادی که در حوزه برق صنعتی مشغول به فعالیت هستند، آشنایی لازم با تابلو برق ها و ویژگیهای آنها را داشته باشند. همچنین این تجهیزات که ولتاژ متفاوتی دارند با یکدیگر متفاوت هستند. یعنی تجهیزات یک تابلو برق فشار ضعیف با تجهیزات یک تابلو برق فشار قوی یکسان نیست. در همین راستا مجموعه ایران پارس الکتریک به بررسی تابلو برق فشار قوی و ضعیف پرداخته و شما میتوانید با مطالعه ی این راهنما هم با این دو تابلو آشنا شده و هم اینکه پی به تفاوت هایشان ببرید.
