در زمانهای گذشته، متخصصین برای جلوگیری از خطرات احتمالی که ممکن بود بر اثر عوامل محيطی و مشکلات ناشی از نصب تجهيزات و پیشآمدهایی مانند: اتصال کوتاه در تجهيزات الکتريکی به وجود آید؛ به فکر طراحی تابلو برق شدند تا ایمنی را برای اپراتور برق که تمامی قسمتهای برقدار را در اختیار دارد، به حداکثر برسانند.
حال شاید اکثر شما با تابلو برق آشنا باشید؛ ولی شاید ندانید دقیقا کاربرد آن چیست؟ در این محتوا میخواهیم شما را با این محفظه امنیتی و کاربرد آن آشنا کنیم. لطفا با ما همراه باشید.
دانستنیهای لازم دربارهی تابلو برق و کارایی آن
در همه خانهها محفظههای کوچکی وجود دارند که از آن بهعنوان کنتور برق یاد میشود. این کنتورها را همه ما در مکانهایی مانند: شرکتها، فروشگاههای بزرگ، رستورانها، هتلها و … دیدهایم؛ اما در ابعاد بزرگتر و شکلی متفاوت! در واقع ارتقاء یافتهتر، که بهعنوان تابلو برق شناخته میشوند و وظیفه آنها، محافظت از وسایل الکترونیکی است.
پس تابلو برق محفظهای است، برای نصب و سیمبندی تجهیزات الکتریکی که کلیدها، قطعات کنترلی و حفاظتی و لوازم نمایشگر (ولتاژ، جریان، فرکانس، توان، کسینوس فی و…) روی آن نصب میشود.
مهمترین رسالت آن جلوگیری از وارد شدن شوک الکتریکی به کاربرانِ تجهیزات و حفاظت تجهیزات در برابر عوامل محیطی است.
مشاهده محصولات ایران پارس الکتریک: قیمت تابلو برق
تابلو برق از چه اجزایی تشکیل شده است؟
طراحی تابلو برق به گونهای است که کلیه عناصر لازم در یک مدار الکتریکی، در آن تعبیه میشود و در شرایط طبیعی و غیر طبیعی به فعالیت خود ادامه میدهد.
کنتاکتور
کنتاکتور در حقیقت وظیفه قطع و وصل مدار فرمان از راه دور را بر عهده دارد.
بیمتال
وظیفه آن قطع خودکار برق در صورت عبور جریان زیاد است.
کلیدها
کلیدها بهمنظور قطع و وصل جریان استفاده میشوند. انواع کلیدها میتوان کلیدهای غلتکی، سلکتوری و بوش باتون، میکروسوئیچ، فلوتر سوئیچ و … را نام برد.
انواع رلهها
رلهها انواع مختلفی دارند؛ از آنها جهت ارسال فرمان قطع یا وصل جریان برق بر اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون در تابلو برق استفاده میکنند. انواع رله شامل: رلۀ کنترل فاز، رلۀ کنترل بار، رلۀ زمانی یا تایمر و … میشود.
لوازم اندازهگیری
از جمله این تجهیزات میتوان به آمپرمتر، ولت سنج، فرکانس متر و… اشاره کرد که از آنها برای اندازهگیری پارامترهای متغیر استفاده میکنند.
ارتباطات
ارتباط برقرار کردن بین تجهیزات وظیفه هادیها است؛ که این ارتباطات توسط سیم، شینه، کابل و غیره … صورت میگیرد.
ترانس
از ترانسها به منظور نظارت بر میزان جریان یا ولتاژ ورودی استفاده میشود.
آشنایی با انواع تابلو برق
تابلوهای برق با توجه به معیارهای متفاوتی که برای آنها در نظر گرفته شده، به چند دسته تقسیم میشوند که به شرح زیر است:
مشاهده محصولات ایران پارس الکتریک: تابلو برق ریتال
تقسیمبندی تابلو برق از نظر طرح و شکل
تابلو فیکس: این دسته خود به چند صورت تابلو برق ایستاده و دیواری طراحی میشود. بروی تابلوهای فیکس میتوان تجهیزاتی برای کنترل، نظارت و اطلاعاتی – مخابراتی نصب نمود.
تابلو کشویی: مزیت کاربردی این تابلوها، دسترسی راحت به تمامی بخشهای کنترل موتور و مرکز قدرت بوده؛ که به سادگی و بهصورت کشویی نیز در دسترس هستند. از این مدل تابلو برق در شرکتهای بزرگ استفاده میشود و از نظر هزینه نسبت به تابلوهای فیکس گرانتر هستند.
تابلو مدولار: این مدل جزو تابلوهای برق صنعتی محسوب میشود؛ نوع پیشرفتهای از تابلو برق فیکس ایستاده که بهصورت صفحهای طراحی میشود. دسترسی به بخشهای کابلی دستگاههای مدولار به دو صورت دسترسی از جلو و دسترسی از پشت است.
انواع تابلو برق از نظر ایستایی
تابلو برق ایستاده Free Standing
این مدل تابلو برق، حالت ايستاده دارد و جنس بدنه آن از استنلس استیل است.
تابلو برق دیواری Wall Mounted
این مدل تابلو برق همانطور که از نامش پیداست، روی ديوار نصب میشود. نکته حائز اهمیت در مورد این مدل تابلو برق این است که اگر روی سطح ديوار نصب شود، روکار یا Surface Mounted و اگر داخل ديوار نصب شود، توکار یا Flush Mounted نامیده میشود.
انواع تابلو برق از نظر سطح ولتاژ
تابلوها از لحاظ سطح ولتاژ به انواع زیر دستهبندی میشوند:
- تابلوهاي فشار ضعيف (LV) تا 1000V
- تابلوهاي فشار متوسط (MV) از 1000 تا 63000 V
- تابلوهای فشار قوی (HV) از 63000 تا 400000 V
تابلو برق فشار ضعیف
تابلو برق فشار ضعيف در سطح ولتاژ کمتر از 1000V طبقهبندی شده که این تابلو ترکيبی از يک يا چند وسيله قطع و وصل (Switching Device) فشار ضعيف، همراه با تجهيزات اندازهگيری و کنترلی و نشانگر، حفاظتی، تنظيمکننده است.
این تابلوها خود در دو نوع تابلوی ايستاده (Fix) ثابت و تابلوی ايستاده (Withdraw able) کشویی ساخته میشوند.
تابلو برق فشار متوسط
تابلوهای فشار متوسط در سطح ولتاژ بين 1000V تا 36000V طبقهبندی شده که این تابلوها نیز شامل: کليد (دژنکتور)، بدنه و يا کنتاکتور فشار متوسط، رله، باس بار، ترانسفورماتور ولتاژ و جريان، لوازم اندازهگيری و تجهيزات کنترلی هستند.
تابلوهای فشار متوسط را میتوان به دو دسته کلی تابلوهای فشار متوسط ثابت (Fix) و تابلوهای فشار متوسط کشویی (Withdraw able) تقسیمبندی نمود.
مشاهده محصولات ایران پارس الکتریک: تابلو برق ژنراتور
انواع تابلو برق از جهت محل نصب
داخلی
معمولا این تابلوها برای فضاهای بسته مانند: داخل سالن يا سوله مورد استفاده و نصب قرار میگیرند.
فضای باز
این تابلوها نیز همانطور که از نامشان پیداست، برای فضاهای باز مناسب هستند.
مزایای کاربردی تابلوهای برق
- در تابلو برق از دستگاههای نمایشگر جهت نظارت بر تجهیزات الکترونیکی بهره میبرند؛ این میتواند کمک کند تا میزان جریان، ولتاژ، فرکانس، توان و … را در هر لحظه مشاهده کرد.
- مهمترین مسئله هنگام کار با برق، محافظت از کاربران دستگاههای الکترونیک است؛ چرا که در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی ممکن است، گاهی خطرآفرین باشد. به همین منظور در این دستگاهها از تجهیزاتی برای قطع سریع جریان برق در مواقع خطر استفاده میشود تا از خطرات احتمالی و وارد شدن شوکهای الکتریکی به کاربران جلوگیری به عمل آید.
- تابلوهای برق میتوانند از تجهیزاتی که در داخل آنها تعبیه شده، در برابر عوامل محیطی همچون: باران، باد و برف و … محافظت کنند.
در نهایت
با تابلو برق، کارایی و انواع آن آشنا شدید. در هر ساختمان و یا مکانی که از دستگاههای الکتریکی زیاد استفاده میشود، از این تجهیز باید به منظور رعایت ایمنی استفاده شود.
چرا که تابلوهای برق میتوانند بر میزان جریان و نوسانات الکترونیکی نظارت کرده و برق ورودی به وسایل الکتریکی را کنترل کنند.
برق فیکس چیست؟
برق فیکس اصطلاحی است که در حوزه برق و بهطور خاص در ارتباط با سیستمهای روشنایی و توزیع برق استفاده میشود. این اصطلاح به معنای ثابت شده و غیر قابل تغییر بودن یک نقطه یا منبع تغذیه برق است.
بهطور دقیقتر، برق فیکس به موارد زیر اشاره دارد:
- نقطه اتصال به شبکه برق: یک نقطه مشخص و ثابت در سیستم برق وجود دارد که بهعنوان منبع اصلی تغذیه عمل میکند. این نقطه میتواند یک خروجی از تابلو برق، یک پریز برق یا یک نقطه اتصال دیگر باشد.
- ولتاژ و فرکانس ثابت: ولتاژ و فرکانس برق در این نقطه ثابت و مشخص است و تغییرات ناگهانی و قابل توجهی در آن رخ نمیدهد.
- توزیع برق بهصورت ثابت: برق از این نقطه بهصورت ثابت و بدون تغییر قابل توجه در ولتاژ یا فرکانس به مصرفکنندهها یا تجهیزات مختلف توزیع میشود.
کاربردهای برق فیکس
- سیستمهای روشنایی: در بسیاری از ساختمانها، سیستمهای روشنایی بهصورت فیکس به شبکه برق متصل میشوند. این بدان معناست که هر لامپ یا چراغ به یک نقطه مشخص و ثابت در سیستم برق متصل است و ولتاژ و فرکانس ثابتی را دریافت میکند.
- تجهیزات ثابت: بسیاری از تجهیزات برقی مانند: موتورها، پمپها و دستگاههای کنترل صنعتی بهصورت فیکس به شبکه برق متصل میشوند. این اتصال ثابت تضمین میکند که تجهیزات، همیشه برق مورد نیاز خود را دریافت کنند.
- توزیع برق در ساختمانها: در ساختمانها، برق فیکس برای تامین برق پریزها، سوئیچها و سایر تجهیزات برقی استفاده میشود. این نوع اتصال به دلیل سادگی و هزینه پایین، در بسیاری از ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایای برق فیکس
- سادگی و هزینه پایین: نصب و نگهداری سیستمهای برق فیکس ساده و کم هزینه است.
- اعتمادپذیری بالا: این سیستمها به دلیل سادگی و عدم وجود قطعات متحرک، از نظر عملکرد بسیار قابل اعتماد هستند.
- توزیع یکنواخت برق: برق فیکس بهصورت یکنواخت در تمام نقاط سیستم توزیع میشود.
محدودیتهای برق فیکس
- انعطافپذیری کم: در صورت نیاز به تغییر در محل یا نوع مصرفکننده، تغییر در سیستم برق فیکس میتواند دشوار و هزینهبر باشد.
- عدم امکان کنترل دقیق: در سیستمهای برق فیکس، کنترل دقیق بر روی ولتاژ و فرکانس برق امکانپذیر نیست.
در مقابل برق فیکس، سیستمهای برق متغیر یا قابل تنظیم نیز وجود دارند که در آنها ولتاژ و فرکانس برق قابل تغییر است. این سیستمها در کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق بروی برق دارند، مانند: صنایع و آزمایشگاهها، مورد استفاده قرار میگیرند.
بهطور خلاصه برق فیکس یک روش ساده و پرکاربرد برای توزیع برق در ساختمانها و صنایع است. این سیستم با وجود محدودیتهایی که دارد، به دلیل سادگی، هزینه پایین و قابلیت اطمینان بالا، همچنان در بسیاری از کاربردها مورد استفاده قرار میگیرد.